Ege MYO Ders Notları:Ölçme Tekniği 1.hafta

Hepinize selamlar arkadaşlar bu yazımda sizlerle Ölçme Tekniği dersi için hazırladığım notları paylaşacağım.Bu dökümanı internette araştırdığım ve derste aldığım notlarla oluşturdum.Bu dökümanın bir öğrenci tarafından hazırlandığını lütfen unutmayın Bu notlar 1.haftanın notları.

AC(Alternating Current) Nedir?

Alternatif elektrik doğrusal değildir.Yönü ve şiddeti zamana göre değişir.Evlerimizde kullandığımız şebeke elektriği buna örnek olarak gösterilebilir.Kullandığımız elektriğin formu sinüs dalgasıdır.Bu elektriğin etkin değeri 220 v'tur.Bu elektrik formunu Nicola Tesla bulmuştur.Alternatif akımın testere,üçgen dalga gibi birden fazla formu vardır.


Yukarıda bir sünüs dalgası görüyorsunuz.Şimdi genlik,frekans,periyot ve alternans kavramlarını açıklayalım.İlk önce aşağıdaki grafiğe bir bakın neyin nerede olduğunu öğrenin ardından açıklamalara geçelim.Aşağıda bir tane dalga görüyorsunuz.

Frekans(Hz)

Frekans 1 saniyede oluşan dalga miktarıdır.Birimi Hertz'dir.Evlerde kullandığımız elektrikte yukarıda gördüğünüz dalgadan saniyede 50 tane oluşur.Yani kullandığımız elektriğin frekansı 50 Hertz'dir.

Periyot(T)

Bir dalganın oluşması için gereken süreye periyot denir.

Genlik(amplitude)

Bir dalga tepesiyle bir dalga çukuru arasında kalan mesafenin yarısıdır.Sinyalin şiddeti olduğu söylenebilir.

Alternanas Nedir?

Alternans bir cyle'ın yarısıdır.Bir Hertz'de iki tane cyle vardır.50 Hertz'de 100 tane cyle vardır. Alternans ikiye ayrılır.

1)Negatif Alternans Nedir?

negatif alternans 00 ile 1800 ' deki aralığa denir(aşağıdaki grafiğe göre).Bu aralıkta minumum değere 900 'de ulaşır.Bu da yaklaşık olarak -311 volt eder.

2)Pozitif Alternans Nedir?

Pozitif alternans 1800 ile 3600 'deki aralığa denir(aşağıdaki grafiğe göre).Bu aralıkta maksimum değere 2700 'de ulaşır.Buda yaklaşık 311 volt eder.

Aşağıdaki grafiğe bakarsanız ne demek istediğimi daha iyi kavrayabilirsiniz.Pozitif ve negatif alternansın yeri grafikten grafiğe değişir.Burada grafik - yönünden başlayarak çizilmiş.Eğer grafik + yönde başlasaydı 00 ile 1800 pozitif alternans olurdu.

Yukarıda ki grafiktede gördüğünüz gibi 1 Hertzlik alternatif akımda voltaj 3 kere sıfır olur.50 Hertzlik bir dalgada 1 saniyede voltaj 150 defa sıfırı bulur.

Frekans ve Periyot Arasındaki İlişki

Frekans ve periyot arasında şu ilişki vardır.Bu ikisi ters orantılılar.

Dalga boyu Nedir(λ)?

Dalgaboyu(Lambda) bir dalganın tekrarlayan birimleri arasındaki mesafe.Dalgaboyu frekans ve dalganın yayılma hızı arasındaki ilişki aşağıda gösterilmiştir.






Transformatör Nedir?

Transformatörler elektromanyetik indüksiyonla çalışan cihazlardır.Metal saclardan oluşan nüveleri vardır.Bu cihazlarda Primer giriş.Sekonder ise çıkıştır.Çalışma mantığını biraz sizlere anlatmaya çalışıyorum.Hocamız okulda şuna benzer bir cümle kullandı."primerde oluşan manyetik akım çizgileri sekonderi ne kadar çok keserse sekonderde oluşan çıkış gerilimi o kadar fazla olur."Transformatörler AC(Alternating Current) ile çalışan cihazlardır.Dc elektrikle kullanılamaz.Transformatörün çalışması için sinyalde değişim olmalıdır.Transformatörler DC ile çalışmaz.Eğer çalıştırılırsa iç direncin yüksekliğinden ötürü fazla akım çeker ve transformatör muhtemelen yanar.

Emk(elektro motor kuvveti) Nedir?

Emk devrenin uçları açıkken ölçülen net voltajdır.



Primer(Birincil) sargısının sarımı sekonderden fazla ise transformatör alçaltıcı olarak çalışır.Voltajı düşürür çıkış akımı giriş akımından yüksektir.Eğer sekonder(İkincil) sargısı primerden fazla ise transformatör yükselteç olarak çalışır.Çıkış voltajı giriş voltajından yüksek olur. Çıkan akım girenden düşük olur.

Peki neden dc ile çalışmazlar.Bunu aşağıdaki formül üzerinden açıklamak istiyorum.

Yukarıdaki formül de N sarım sayısı,E'de emk Φ'de manyetik akı,t'de zaman,Δ'da değişim.Simdi 12.sınıf matematik dersini hatırlayalım.Türev diye bir konu vardı.Bir yerde türev varsa orada değişim vardır.Yani manyetik akının zamana göre değişmesi lazım ki transformatörümüz çalışsın.Dc 'in özelliği neydi?Zamana göre yönü ve şiddeti değişmez.İşte gerilimde herhangi bir dalgalanma olmadığı için transfotmatörler Dc ile çalışmazlar.

Peak(Zirve,tepe değer) Nedir?

Peak maksimum okunan voltaj değeridir.Negatif yöndede olur pozitif yöndede.



RMS(Root Mean Square) Nedir?

Bu ifadeyi türkçeye "ortalama değerlerin karesi" olarak çevirebiliriz.Bir diğer adıyla etkin (efektif)değer.220 volt dediğimizde biz şebeke elektriğinin etkin değerini söylemiş oluruz.Peki tepe değer ile ortalama değer arasında matematiksel bir ilişki var mı?Evet var.

V peak voltajın ulaştığı maksimum değerdir.Şimdi değerleri yerine koyalım.Vrms değerini 220 volt olarak seçelim.


Dc(Direct Current) Nedir?



Türkçeye doğru akım olarak çevrilebilir.Sabittir.Zamana göre şiddeti ve yönü değişmez.Frekansı ve periyotu yoktur.

Neden evlerde Ac kullanırız?
-Dc'de hatlar üzerinde ısıdan dolayı çok fazla kayıp olur. 

-Eğer yüksek gerilim hatlarında dc kullansaydık elektrik atlamalarından dolayı bu tehlikeli olacaktı.

-Trafoların altından bu kadar rahat geçemiyecektik. 

-Dc üreteçler(dinamolar) yüksek voltajlı olarak üretilemezler.

Ses Dalgaları
İnsan kulağı 20 Hertz ile 20 khz arasındaki ses sinyallerini duyabilir.Tabi bir çok insan alt ve üst duyma ses sınırlarına yaklaştıkça duyma kabiliyetini kaybeder.Sinekleri kovan cihazların çalışma frekansı onları rahatsız eder.

Radyo Dalgaları

20-60 khgz-->Eski polis telsizleri

150-450 khz -->Uzun Dalga(long wave,Genlik modülasyonu(amplitude modulation,am))

505-1605 khz-->Orta Dalga(Medium Wave,Genlik modülasyonu(amplitude modulation))

6-18 Mhz -->Kısa Dalga(Short Wave,Frekans modülasyonu(frequency modulation))

88-108 Mhz-->Radyo (frekans modülasyonu,fm,UKW)

150-300 Mhz-->Kılçık anten,karasal televizyon yayınları(Vhf)

300-900 Mhz-->Uydu televizyon(UHF)

900 Mhz-->Mobil tek bant(Nokia 3310 gibi)

1800 Mhz-->Mobil Çift Bant(2g)

2700Mhz-->Mobil üç bant(3g)

Hertz’in Üst Katları

Hz -->10^0

Khz -->10^3

Mhz -->10^6

Ghz-->10^9

Thz -->10^12

Modülasyon Nedir?

Modülasyon bindirme işlemidir.Gelen ses dalgasını frekansa bindiriririz ve uzaklara bu sayede sesimizi iletebiliriz.

Demodülasyon Nedir?

Demodülasyonda bu sinyali çözümlemeye yarar.Gelen dalgadan ses dalgası ile radyo dalgası ayrılır.

Modem Nedir?

Modem gelen veriyi demodüle eden(çözümleyen),giden veriyide modüle eden(bindirme)cihaza denir.


Dedektör Nedir?

Dedektör devredeki ses sinyalini ayrıştırır.

Senkronizasyon Devresi Nedir?

Bildiğiniz gibi televizyonlarda görüntüyle ses bize aynı anda gelir.Bunu sağlayan devreye senkronizasyon devresi denir.Sinyalede sync sinyali denir.

Rezonans Nedir?

Rezonans iki cismin aynı anda aynı frekansta titreşmesi.Otobüse binerken kullandığımız kartlar rezonans ile çalışır.Rezonans bazen yıkıcı olabilir.Eğer bir bardağın rezonans frekansında ses sinyali üretirseniz bardağı kırabilirsiniz.Rezonans anında direnç minumumdur.

Bu dersin pdf dosyasını indirebilirsiniz.Bir sonraki yazıda görüşmek üzere hoşcakalın.